از نمادهای زیبا و خلاقانه پیشینیان ما در مسیرهای بلند ارتباطی و مالرو مناطق کوهستانی ایجاد نمادهائی از کوپه های سنگی در نخستین دیدرس مزار شخصیتهای مقدس و منتسب به امامان شیعی بوده است که همواره با ترمیم و احیای مداوم توسط چاربیداران در راه و مردم مسافر پابرجا بود.
برخی ازاین زیارت نامه در دیدرس یک مزار و برخی دو یا چند مزار را نمایندگی میکردند که به این دسته اخیر عنوان کته زیارت نامه اطلاق میشد. چاربیداران و مسافران همراه با رسیدن به این نمادها صلوات میفرستادند و با قرائت فاتحه و ادای احترام خستگی و رنج سفر از تن بدر کرده و نیروئی تازه به جسم و جان میدادند. شبح این زیارت نامه ها در فضای مه گرفته راههای پرپیچ و دشوار کوهستان امید و شوری دوباره بر چشمان می نشاند و رهروان خسته را تا دوردستهای دور که آن مزار جای داشت به پرواز در میاورد که اکثرا بر فراز کوههای سر به فلک کشیده و صعب العبور واقع بودند و دسترسی به آن و حضور در جوار برای بسیاری امکان پذیر نمیشد. اینک اگر حافظه یاری کند این زیارت نامه ها را از مسیر مالرو دزبن به الیت و دلیر را به ترتیب ازسمت دزبن برخواهیم شمرد .
اولین زیارت نامه به محض رویت و دیدرس مزاری بر فراز کوه اولا به نام اولای اقا در محدوده میچردره با کوپه سنگ چینی شده در حاشیه راه بنا شده بود و در نزدیکی دزماکوتی برای امامزاده خلیل پولادکوه دومین نماد برپا شده بود سومین نماد برای امامزادگان فضل و فاضل در پیچ انجیل حالک نزدیک آفرین و چهارمین بعد از آفرین برای امامزادگان فضل و فاضل از سمت مقابل (یعنی برای مسیر الیت به دزبن) پنجمین در روی گرده پائین چاکبزه برای مزار زرین کوه بوده است یکی از کته زیارت نامه ها بر روی یال منتهی به چتردره برپا شده بود که برای مزار زرینکوه و گردگولک برای مسیر رفت و برگشت را نمایندگی میکرد که هنوز هم بعنوان آدرس نزد سالخورده ها کاربرد دارد و آخرین زیارت نامه بر روی تپه اسپلوسر برای امامزاده احمدرضا و زینب رضا ساخته شده بود . البته در مسیر الیت و دلیر به اسپه رو هم بر روی گزدنه پای نرگس کش هم زیارت نامه بزرگی هم اکنون برپاست که سه مزار زرینکوه و گردگولک و اقا احمدرضا را پوشش میدهد. این نمادها همچون دکل های امروزی رابطه معنوی انسانهای مومن را با دنیای روح پیوند میداد و جانها را از پلشتی میزدود رابطه پاک و بی الایش که سرشار از بی ریائی و دلنشین بود. این نمادها همچنین نشانگر ابتکار و خلاقیت بشر در ادوار گذشته بود که چگونه با هوش و درایت بر رفع نیازهای خویش از ساده ترین روش بهره می جستند.
اسکندرمیردار
